Waar moet je op letten als je een (rijks)monument koopt?
Je hebt een prachtige authentieke woning gevonden. De makelaar geeft aan dat het een monumentaal pand is. Wat houdt dat eigenlijk in? Wat mag je wel en niet verbouwen en wat zijn de voor- en nadelen van het kopen van een monumentaal pand? Je leest het in deze blog.
Wanneer is een woning een monument?
Een woning is een rijksmonument als hij van algemeen belang is vanwege zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. De overheid bepaalt of een woning een rijksmonument is.
Een gemeentelijk monument heeft cultuurhistorische, architectuurhistorische of stedenbouwkundige waarde op plaatselijk niveau. De gemeente bepaalt of een woning een gemeentelijk monument is. Bij het verbouwen van een rijksmonument gelden strengere regels dan bij het verbouwen van een gemeentelijk monument.
Is mijn (toekomstige) woning een monument?
Een monumentale woning is vaak te herkennen aan een schildje bij de voordeur. Daarnaast staan alle rijksmonumentale woningen vermeld in het Rijksmonumentenregister . Hier kun je op adres zoeken en kijken of jouw (toekomstige) woning een monument is. Ook op de eigendomsinformatie van het kadaster staat aangegeven of een woning een rijksmonument of een gemeentelijk monument is.
Mag je een monument verbouwen?
Ja, je mag een monumentaal pand verbouwen. De mogelijkheden zijn over het algemeen beperkter dan wanneer je een ‘gewone’ woning wilt verbouwen. Bij een monument is met name de buitenkant van het pand erg belangrijk. Het vooraanzicht mag je niet veranderen. Je kunt dus niet zomaar een dakkapel plaatsen, uitbouwen of een monument voorzien van kunststof kozijnen of dubbel glas.
Vaak mag je wel wijzigingen aanbrengen aan de achterzijde van de woning. Je moet hier echter wel een vergunning voor aanvragen. Wat je aan de binnenzijde mag veranderen hangt af van hoe origineel de woning van binnen is. Als een woning in het verleden van binnen al helemaal is verbouwd en er geen originele details meer aanwezig zijn, dan mag je binnen meestal gewoon verbouwen. Is de binnenzijde nog geheel origineel, dan moet je ook voor wijzigingen binnenin de woning een vergunning aanvragen. De regels voor een rijksmonument zijn hierbij een stuk strenger dan bij een gemeentelijk monument. Via deze website kun je controleren of je een vergunning nodig hebt voor de verbouwing die jij in gedachten hebt. Je kunt via deze site ook meteen de omgevingsvergunning aanvragen.
Voordelen van het kopen van een monument
- Een monumentaal pand heeft een fantastische sfeer en uitstraling.
- De echte authentieke kenmerken van vroeger zijn meestal nog duidelijk zichtbaar.
- Iedere woning heeft zijn eigen verhaal en historische waarde.
- Je krijgt advies en ondersteuning van de gemeente, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bij de instandhouding van je woning.
- De gemeente of de overheid wil graag dat het monument goed bewaard blijft. Om je tegemoet te komen in de kosten bij het onderhoud kun je daarom meestal subsidie aanvragen voor het onderhoud en de restauratie.
- Omdat het lastig is om een monument te verduurzamen hoef je je aan minder strenge regels te houden. De verplichting om vanaf 2026 een warmtepomp aan te schaffen als je CV niet meer functioneert geldt bijvoorbeeld niet voor monumenten.
Nadelen van het kopen van een monument
- Het is belangrijk dat de historische en unieke monumentale waarde van het pand bewaard blijft. Het onderhouden van een monumentale woning kost tijd, toewijding en geld.
- Als je iets wilt aanpassen, verbouwen of restaureren moet je bijna altijd een omgevingsvergunning aanvragen bij de gemeente.
- Het vergunningstraject bij een monumentale woning duurt vaak langer dan een aanvraag bij een reguliere woning.
- Het onderhouden van een monumentale woning vraagt om specialistische zorg. Deze zorg is vaak duurder. Daarbij wordt er vaak gebruik gemaakt van speciale materialen en speciale technieken, deze kosten vallen vaak hoger uit dan je in eerste instantie had ingeschat.
- Bij een (rijks)monument is niet alleen de buitenkant van de woning beschermd maar ook het interieur kan beschermd zijn. Je kunt dus niet zomaar dingen verwijderen omdat deze niet meer in perfecte staat zijn of omdat je ze niet mooi vindt. Je mag ook niet zomaar muren doorbreken om bijvoorbeeld een open keuken te maken of een grotere slaapkamer te creëren.
- Vanwege de regels is het lastiger om een monument goed te isoleren en te verduurzamen waardoor je stookkosten hoger zijn dan bij een (goed) geïsoleerde woning.
Hulp nodig?
Hulp nodig bij het kopen van een monumentale woning? Informeer bij een van onze agents voor meer informatie.
